W czwartek 31 marca 2022 r. na przedmieściach Kolombo, stolicy Sri Lanki, w dzielnicy Mirihana doszło do kolejnej serii nocnych demonstracji przeciwko władzy państwowej. Setki ludzi zebrały się niedaleko domu prezydenta Gotabaya Rajapaksy[1].
Jeden z protestujących – 26-letni Ajith Perera – wyznał w wywiadzie, że „ludzie przyszli protestować przeciwko nieznośnym kosztom życia, niedoborom paliwa i cięciom elektryczności, a decyzja o przyjściu pod dom prezydenta była spontaniczna”. Dodał również, że „chcą, aby prezydent, który spowodował tyle zniszczeń, wrócił do domu”. Inny protestujący, 21-letni Mohamed Asri, przyznał, że gospodarka jest w takim stanie, że ludzie ledwo mogą jeść dwa posiłki dziennie, a w jego życiu jeszcze nigdy nie było tak źle[2].
Początkowo zgromadzenie zachowywało spokój, jednak po pewnym czasie zaczęło dochodzić do przemocy. Protesty rozprzestrzeniły się na całe miasto, a demonstranci zablokowali główną autostradę prowadzącą z Kolombo do Kandy, drugiego co do wielkości miasta Sri Lanki. Niektórzy uczestnicy nieśli żelazne pręty, kije i ostrą broń, próbowali też podżegać innych do szturmu na rezydencję prezydenta. Ludzie rzucali kamieniami i ścierali się z policją, aby przedostać się przez pierwszą linię barykad blokujących drogę do domu Rajapaksy. Jak poinformowali później policjanci, protestujący podpalili dwa autobusy wojskowe, policyjnego jeepa, dwa motocykle patrolowe oraz trójkołowiec[3]. Tłumy skandowały takie hasła, jak: „Wariat, idź do domu”[4], „Gota, idź do domu”, „Gota jest dyktatorem”[5].
Aby powstrzymać demonstrantów, policjanci odpowiedzieli gazem łzawiącym i armatkami wodnymi, co pozwoliło szybko stłumić protesty. Wczesnym rankiem 1 kwietnia aresztowano około 53 osoby i ogłoszono godzinę policyjną. W wyniku zamieszek rannych zostały co najmniej dwa tuziny funkcjonariuszy policji[6]. Wśród protestujących obrażenia odniosły przynajmniej dwie osoby[7].
Początkowo nie było jasne, czy w czasie protestów prezydent przebywał w swojej prywatnej rezydencji[8]. Jednakże, wbrew wcześniejszemu twierdzeniu, minister zdrowia Keheliya Rambukwella potwierdził obecność prezydenta i jego małżonki[9].
Prezydent Sri Lanki ogłosił w opublikowanym dzienniku urzędowym stan wyjątkowy w kraju, który wszedł w życie 1 kwietnia 2022 r. Tym samym siły bezpieczeństwa otrzymały szerokie uprawnienia, między innymi możliwość aresztowania i uwięzienia podejrzanych bez nakazu[10]. Rajapaksa powiedział, że decyzja ta została podjęta w „interesie bezpieczeństwa publicznego, ochrony porządku publicznego oraz utrzymania dostaw i podstawowych usług”[11]. W momencie ogłaszania stanu wyjątkowego żołnierze uzbrojeni w automatyczne karabiny szturmowe byli już rozmieszczeni na stacjach paliw i innych miejscach, aby sprawować kontrolę nad tłumem[12].
Hanaa Singer-Hamdy, koordynator rezydent ONZ na Sri Lance, wezwała wszystkie grupy do powściągliwości. Jak napisała na Twitterze: „Monitorujemy rozwój sytuacji i jesteśmy zaniepokojeni doniesieniami o przemocy”[13].
Czwartkowy bunt obywateli nie był pierwszym w Sri Lance w ostatnim czasie. Kraj ten bowiem już od kilku tygodni boryka się z masowymi protestami antyrządowymi. Wiele wcześniejszych protestów było organizowanych przez partie opozycyjne, jednakże ostatnie działania zostały podjęte przez zwykłych mieszkańców Sri Lanki[14].
Najnowsze dane, opublikowane w piątek 1 kwietnia, pokazały, że inflacja w Sri Lance osiągnęło w marcu 18,7%, co jest szóstym z rzędu rekordem w tym miesiącu. Natomiast ceny żywności wzrosły o rekordowe 30,1%. Przyczyną protestów jest także niedobór oleju napędowego. Państwowy monopolista energii elektrycznej powiedział, że od czwartku 31 marca wymusza codzienną 13-godzinną przerwę w dostawie prądu, najdłuższą w historii kraju, ponieważ nie ma oleju napędowego do generatorów. Także kilka państwowych szpitali, które borykają się z niedoborem leków ratujących życie, zaprzestało wykonywania rutynowych operacji[15].
Obecna sytuacja w Sri Lance została spotęgowana przez pandemię COVID-19, jednakże wielu ekonomistów twierdzi, że kryzys został pogłębiony przez niegospodarność rządu i lata skumulowanych pożyczek[16]. Chcąc ratować sytuację, rząd powiedział, że stara się o ratunek od Międzynarodowego Funduszu Walutowego, jednocześnie prosząc o więcej pożyczek od Indii i Chin[17].
[1] R. Kuruwita, Z. Rasheed, Dozens arrested in Sri Lanka amid protests over worsening economy, „Al Jazeera”, 31.03.2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/3/31/tear-gas-as-sri-lanka-protesters-try-to-storm-presidents-house, 2.04.2022.
[2] Tamże.
[3] Sri Lanka declares emergency as street protests spread, „France24”, 1.04.2022, https://www.france24.com/en/live-news/20220401-sri-lanka-declares-emergency-as-street-protests-spread, 2.04.2022.
[4] Tamże.
[5] R. Kuruwita, Z. Rasheed, Dozens arrested…
[6] U. Jayasinghe, Sri Lanka declares emergency after violent protests over economic crisis, „Reuters”, 2.04.2022, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/sri-lanka-declares-state-emergency-amid-unrest-over-economic-woes-2022-04-01/, 2.04.2022.
[7] Sri Lanka declares state of emergency as protests spread, „Al Jazeera, 1.04.2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/4/1/sri-lanka-declares-state-of-emergency-as-protests-spread, 2.04.2022.
[8] R. Kuruwita, Z. Rasheed, Dozens arrested…
[9] Sri Lanka declares state of emergency…
[10] R. Rizwie, S. Jeong, A. Stambaugh, Sri Lankan President declares state of emergency following violent protests over economic crisis, „CNN”, 2.04.2022, https://edition.cnn.com/2022/04/01/asia/sri-lanka-state-of-emergency-protests-intl-hnk/index.html, 2.04.2022.
[11] U. Jayasinghe, Sri Lanka declares emergency…
[12] Sri Lanka declares state of emergency…
[13] [13] R. Rizwie, S. Jeong, A. Stambaugh, Sri Lankan…
[14] Sri Lanka declares state of emergency…
[15] Tamże.
[16] Tamże.
[17] Tamże.
