Okres niepokoju w Nigerii – analiza wydarzeń na przestrzeni tygodnia (19-26 marca 2022 r.)

W niedzielę 20 marca 2022 r. doszło do ataku bojowników w rejonie północno-zachodniej Nigerii, w wyniku którego – jak informuje policja stacjonująca na tamtym obszarze – śmierć poniosło 16 osób. Sprawcami napadu byli członkowie gangów siejący postrach na tamtejszych obszarach, w szczególności grasujący w północno-zachodniej i środkowej Nigerii. Celem oprawców są najczęściej małe wioski, z których porywają bydło, mieszkańców dla okupu, a także plądrują i palą budynki mieszkalne^[1]AFP, Gunmen kill 34 in new attack in northwest Nigeria,„khaleejtimes.com”, 22.03.2022, https://www.khaleejtimes.com/africa/gunmen-kill-34-in-new-attack-in-northwest-nigeria, 26.03.2022.. Jak podają władze, owe gangi mają swoje obozy w rozległych lasach, rozciągających się między stanami Zamfara, Katsina, Kaduna i Niger. W minionym okresie nasiliły się masowe najazdy, których celem są uczniowie wracający ze szkół^[2]16 villagers killed in NW Nigeria attack,„english.news.cn”, 22.03.2022, https://english.news.cn/20220322/1c961a82df614bb7a2cdfbe0e5f9f1c1/c.html, 26.03.2022.. Według opinii publicznej oraz relacji władz ataki zbrojne członków lokalnych gangów są aktualnie głównym zagrożeniem bezpieczeństwa osób zamieszkujących tereny północy i okolic centralnej Nigerii^[3]Tamże..

Z relacji rzecznika policji stanu Zamfara wynika, że niedzielny atak na wioskę Ganar-Kiyawa w dystrykcie Bukkuyum przeprowadzono przy użyciu motocykli. Napastnikom udało się uprowadzić wielu mieszkańców wioski, zabijając przy tym 16 osób, próbujących stawiać im opór.

Rzecznik policji twierdzi, że ataku dokonano zbyt szybko, aby lokalne służby mogły sprawnie zareagować, jednak zapewnia, że na terenie wioski rozmieszczono dodatkowe siły bezpieczeństwa mające, jak sam twierdzi, „zapobiec dalszym atakom i prowadzić pościgi za zbrodniarzami”^[4]At Least 16 Villagers Killed in Attack in Nigeria, „thedefencepost.com”, 21.03.2022, https://www.thedefensepost.com/2022/03/21/16-villagers-killed-nigeria/, 26.03.2022.. Biuro gubernatora stanu Zamfara w poniedziałek 21 marca wydało oświadczenie, w którym przypuszcza się, że na skutek niedzielnego ataku terrorystycznego śmierć mogło ponieść nawet 37 osób, w tym także wójt wioski, a dziesiątki mieszkańców porwano. Według portalu informacyjnego „The Defence Post” wioska miała być już wcześniej atakowana przez członków gangów^[5]Tamże.

Komisarz ds. informacji stanu Zamfara Ibrahim Dosara powiedział, że ataki terrorystyczne w tym stanie spowodowały przesiedlenie ponad 700 tysięcy osób. Rząd stanowy podjął więc decyzję o otwarciu ośmiu obozów, aby pomóc przesiedleńcom^[6]Tamże.. Po tym, jak napady gangsterskie na młode osoby nasiliły się, podjęto decyzję o oficjalnym uznaniu tych grup za organizacje terrorystyczne oraz umieszczeniu na międzynarodowej liście organizacji terrorystycznych^[7]Unknown gunmen attack two police stations in southeast Nigeria,„Aljazeera.com”, 21.03.2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/3/21/two-police-stations-attacked-in-nigerias-restive-southeast, … Continue reading. Przemoc bandytów w Nigerii ma swoje korzenie w walkach o ziemię i zasoby między rolnikami a koczowniczymi pasterzami bydła w północno-zachodniej części kraju, które z czasem przerodziły się w szerszą działalność przestępczą^[8]Tamże..

Chociaż głównym celem ataków są wioski i ich mieszkańcy, to przeprowadzane są również napady na podróżników. Udaje się to za sprawą rozmieszczenia fałszywych punktów kontrolnych na autostradach, dzięki którym łatwiej jest dokonać zatrzymania i porwania, a następnie zażądać okupu^[9]16 villagers killed…. Chcąc zapobiec masowym przestępstwom, władze Nigerii zarządziły wzmożone kontrole i rozmieszczenie żołnierzy na tamtym obszarze. Ponieważ nie przynosi to obecnie pożądanych efektów, lokalni mieszkańcy coraz częściej tworzą nieformalne jednostki strażnicze, znane jako Yansakai, aby chronić wioski przed najazdami bandytów. Niektóre stany zakazały jednak formowania samozwańczych ugrupowań obronnych z uwagi na to, że prowadziło to do licznych samosądów. Eksperci ds. bezpieczeństwa ostrzegają, że gangi, które kierują się motywami finansowymi, coraz częściej zawierają sojusze z dżihadystami z północno-wschodniej Nigerii^[10]Gunmen Kill 34 in New Attack in Northwest Nigeria,„thedefensepost.com”, 23.03.2022, https://www.thedefensepost.com/2022/03/23/gunmen-attack-northwest-nigeria/, 27.03.2022.. Siły bezpieczeństwa twierdzą, że prowadzą zintensyfikowane działania antyterrorystyczne poprzez m.in. najazdy na leśne kryjówki gangów, odcinanie łączności telekomunikacyjnych czy działania dywersyjne^[11]Gunmen kill 34 in new attack in northwest Nigeria,„theeastafrican.co.ke”, 23.03.2022, … Continue reading.

Napady gangsterskie nie są jedynym problemem, z jakim muszą mierzyć się władze Nigerii, siły bezpieczeństwa bowiem od 12 lat walczą z dżihadystycznymi ugrupowaniami powstańczymi na północnym wschodzie kraju oraz muszą się mierzyć z rosnącymi napięciami pomiędzy władzami lokalnymi a ugrupowaniami separatystycznymi na południowym wschodzie państwa^[12]Tamże.. Przykładem nasilenia zjawisk separatystycznych jest napad posterunek policji z 19 marca 2022 r. Atakowany obiekt mieści się w miejscowości Umuguman niedaleko miasta Owerri – stolicy stanu Imo w południowej Nigerii. Skutkiem napaści była śmierć dwóch funkcjonariuszy policji^[13]Unknown gunmen attack…. Z kolei dzień później zamachowcy wtargnęli do rezydencji profesora George’a Obiozora – lidera Igbo, czyli grupy etnicznej zamieszkującej Imo, i wysadzili część budynku za pomocą materiałów wybuchowych. Według rzecznika policji Michaela Abbatama w czasie ataku Obiozora nie było w domu. „Jesteśmy na tropie napastników, aby postawić ich przed sądem” – mówi funkcjonariusz.

Innym wydarzeniem potwierdzającym radykalizację postaw separatystycznych jest atak na posterunek policji w miejscowości Uru, w południowo-wschodniej Nigerii, który wydarzył się tego samego dnia co natarcie gangsterów na zachodzie kraju (20 marca). Według informacji udzielonych przez rzecznika policji stanowej Abbatama uzbrojeni napastnicy napadli na posterunek policji we wczesnych godzinach porannych, używając materiałów wybuchowych. Ofensywę udało się odeprzeć, zabijając przy tym czterech agresorów. Dokonano także przejęcia pięciu IED^[14]IED (improvised explosive device), czyli improwizowany ładunek wybuchowy. Jest to zazwyczaj bomba „domowej roboty”, skonstruowana w celu zniszczenia, obezwładnienia, nękania lub odwrócenia … Continue reading. Prezydent Muhammadu Buhari potępił w niedzielę ataki, zobowiązując się jednocześnie do położenia kresu utrzymującej się w regionie przemocy^[15]Gunmen Kill 34 in New Attack…. Dzięki przeprowadzeniu szczegółowych badań i operacji poszukiwawczych 23 marca potwierdzono, że w wyniku ataku z 20 marca śmierć z rąk członków terrorystycznych organizacji gangsterskich śmierć poniosły 34 osoby, w tym dwóch funkcjonariuszy^[16]Gunmen Kill 34 in Northwest Nigeria, Official Says,„voanews.com”, 22.03.2022, https://www.voanews.com/a/gunmen-kill-34-in-northwest-nigeria-official-says-/6496677.html, 26.03.2022..

Sytuacja w Nigerii nie ulega poprawie. 26 marca 2022 r. doszło do kolejnego ataku, tym razem na lotnisko w północnonigeryjskim stanie Kaduna. Z informacji udzielonych przez kierownika lotniska wynika, że około godziny 13.00 uzbrojeni napastnicy wtargnęli na lotnisko przez ogrodzenie z pobliskiego lasu i zaczęli sporadycznie strzelać, aby przestraszyć pracowników^[17]Nigeria: At least one killed in Kaduna airport attack,„africanews.com”, 27.03.2022, https://www.africanews.com/2022/03/27/nigeria-at-least-one-killed-in-kaduna-airport-attack/, 27.03.2022.. Pracownik załogi naziemnej w krótkim wywiadzie dla portalu „Reuters” powiedział: „Otworzyli ogień do personelu ochrony NAMA (Nigerian Airspace Management Agency), zabijając go natychmiast, i próbowali wedrzeć się na pas startowy, aby zapobiec wystartowaniu samolotu”. Jego tożsamość nie została ujawniona z uwagi na brak upoważnienia^[18]Gunmen kill one in airport attack in Nigeria,„reuters.com”, 26.03.2022, https://www.reuters.com/world/africa/gunmen-kill-one-airport-attack-nigeria-sources-2022-03-26/, 26.03.2022.. Dwóch urzędników lotniska powiedziało, że uzbrojona ochrona zdołała odeprzeć bandytów, uniemożliwiając im dostęp do głównego kompleksu lotniska. Pomimo udanej akcji defensywnej w wyniku agresji zginęła jedna osoba. Gubernator Nasir El-Rufa’i pochwalił siły bezpieczeństwa za szybką reakcję na atak i odparcie napastników oraz złożył kondolencje rodzinie ofiary^[19]A. Mojeed, FAAN speaks on attack by bandits at Kaduna airport,„premiumtimesng.com”, 26.03.2022, … Continue reading.

Z uwagi na perturbacje związane z licznymi atakami bombowymi i napadami gangsterskimi w najbliższym czasie nie należy spodziewać się poprawy sytuacji w tym kontekście. Służby bezpieczeństwa dokładają wszelkich starań, by w sposób jak najlepszy reagować na tego typu zdarzenia, co doskonale można było zaobserwować w czasie obrony lotniska. Jednakże, biorąc pod uwagę liczbę i skalę zagrożeń, z jakimi muszą mierzyć się mieszkańcy najludniejszego kraju Afryki, jest to nie lada wyzwanie. Fakt ten prawdopodobnie negatywnie wpłynie na poziom bezpieczeństwa tego państwa.