Sprawozdanie z konferencji „Inwazja Rosji na Ukrainę – ocena konfliktu”

Opracował: Błażej Adamski – student III roku Analityki Bezpieczeństwa na ANS Gniezno, kpr. rez.

18 listopada 2022 r. w auli ośrodka kultury EsTeDe przy ul. Franklina Roosevelta 42 w Gnieźnie odbyła się już czwarta konferencja Akademii Nauk Stosowanych im. Hipolita Cegielskiego w Gnieźnie. Zaledwie miesiąc po spotkaniu dotyczącym kryptoaktywów Instytut Bezpieczeństwa zorganizował kolejne wydarzenie, tym razem kierując spojrzenia uczestników w kierunku wschodnim.

Zdjęcie 1. Otwarcie konferencji przez prorektora ds. studenckich płk. rez. dr. inż. Krzysztofa Danielewicza.

Konferencja miała na celu przybliżenie w teorii i praktyce aktualnej sytuacji w Ukrainie. W świat zmagań wojennych zabrały słuchaczy wykłady dotyczące udziału służb specjalnych w konflikcie, rosyjskiego DNA, wojny prowadzonej przy użyciu informacji oraz zawiłości konfliktu powietrznego. Frekwencja znów dopisała, a sala została wypełniona po brzegi. Tym bardziej cieszy osiągany przez ANS w Gnieźnie sukces w docieraniu do odbiorców, jeżeli chodzi o tak aktualne i bezpośrednie wydarzenie, dotykające w pewnych sferach każdego z nas.

Otwarcie konferencji

Wydarzenie otworzył prorektor ds. studenckich ANS Gniezno płk rez. dr inż. Krzysztof Danielewicz. Po powitaniu gości wprowadził słuchaczy w tematykę konferencji razem z prezentacją działań kierunku Analityka Bezpieczeństwa, który ma na celu wyposażenie młodych ludzi w kompetencje pozwalające im wejść na rynek pracy z wieloma umiejętnościami przydatnymi w wykonywaniu zawodu. Następnie głos zabrali prelegenci.

Zdjęcie 2. Prorektor ds. studenckich ANS Gniezno płk rez. dr inż. Krzysztof Danielewicz wprowadza uczestników w tematykę konferencji.

Magister Maciej Matysiak, płk rez., dyrektor Instytutu Bezpieczeństwa ANS Gniezno

Absolwent Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Pancernych w Poznaniu w 1988 r. na kierunku dowódczym, magister pedagogiki Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu, absolwent studiów podyplomowych w zakresie wojskowej służby zagranicznej na Akademii Obrony Narodowej w Warszawie. W trakcie odbywania służby wojskowej uczestniczył w kursach i ćwiczeniach międzynarodowych w Niemczech, Belgii oraz na terenie Polski. Od 1993 r. pełnił służbę jako oficer kontrwywiadu wojskowego. W latach 2014-2016 zajmował stanowisko zastępcy Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Brał udział w misjach poza granicami kraju (Chorwacja i Kosowo – misja OBWE, 1998 r.; Bośnia i Hercegowina – misja NATO SFOR, 2002-2003 r.; Irak, zmiana III i IV, 2004-2005 r.), a także zajmował stanowiska związane z bezpieczeństwem Sił Zbrojnych RP w Polsce i poza terenem kraju. Aktywnie uczestniczył w działaniach związanych z przeciwdziałaniem i zwalczaniem szpiegostwa, terroryzmu, korupcji i przestępczości zorganizowanej skierowanej przeciwko SZ RP.

Działania rosyjskich i amerykańskich służb specjalnych przed i w trakcie inwazji Rosji na Ukrainę

Maciej Matysiak rozpoczął swoje wystąpienie od przedstawienia stron konfliktu i analiz publikowanych przed wybuchem wojny w Ukrainie. Pułkownik przyznał się, że sam wątpił w atak rosyjskiego wojska. Był zwolennikiem poglądu, że Rosja ograniczy się do ćwiczeń zorganizowanych na terenach ościennych państwa prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Tak naprawdę jedynymi, którzy dostarczyli informację, że w ciągu najbliższych kilku tygodni Putin zaatakuje Ukrainę z trzech stron naraz – tak jak faktycznie stało się 24 lutego 2022 r. – byli Amerykanie. Dyrektor Instytutu Bezpieczeństwa ANS Gniezno omówił także spotkanie samego Putina ze swoimi dowódcami, uzasadniające atak na Ukrainę, na którym pouczał i rugał szefa Służby Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej Naryszkina.

Zdjęcie 3. Wykład dyrektora Instytutu Bezpieczeństwa ANS Gniezno – płk. rez. mgr. Macieja Matysiaka.

Kolejną część wykładu stanowił opis działania służb amerykańskich, wspierających Ukrainę głównie doskonałym rozpoznaniem obrazowym satelitarnym, co pomaga podejmować sprawne decyzje, tak ważne przy prowadzeniu współczesnej wojny. Prelegent omówił też sposób działania i przerzucania odpowiedzialności za kolejne porażki przez wojskowy wywiad rosyjski oraz jego cywilny odpowiednik. Podczas swojego wystąpienia dyrektor Instytutu Bezpieczeństwa często odpowiadał, ale również zadawał pytania, przez co łatwo było zrozumieć przekazywaną porcję informacji.

Doktor Agnieszka Bryc

Doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce w specjalności stosunki międzynarodowe. Absolwentka Instytutu Stosunków Międzynarodowych na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytety Warszawskiego, gdzie uzyskała stopień doktora (2003 r.). Adiunkt na Wydziale Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W latach 2010-2018 członkini Rady Ośrodka Studiów Wschodnich. Redaktor naczelna „The Copernicus Journal of Political Science”. Kierownik sekcji stosunków międzynarodowych w Polskim Towarzystwie Nauk Politycznych. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, problemów przestrzeni poradzieckiej, a także bezpieczeństwa Izraela. Autorka licznych publikacji, w tym książek: Cele polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej (Toruń 2004); Rosja w XXI wieku: gracz światowy czy koniec gry? (Warszawa wyd. I 2008, wyd. II 2009); Bezpieczeństwo obszaru poradzieckiego (Warszawa 2011); Izrael 2020: skazany na potęgę? (Warszawa 2015).

Zdjęcie 4. Dr Agnieszka Bryc w trakcie prelekcji.

Ukraina skazana na rosyjską agresję? Wielkoruskie DNA Putina

Wystąpienie dr Agnieszki Bryc to uzupełnienie informacji i możliwość zrozumienia pobudek Rosjan w ich działaniu. Podczas wykładu pani doktor odpowiedziała na wiele pytań, które zadawał sobie pewnie każdy, kto choć trochę interesuje się tematem inwazji Rosji na Ukrainę:

Dlaczego Putin zdecydował się na atak na Ukrainę?
Dlaczego na terenie Ukrainy żołnierze rosyjscy dokonują tak licznych kradzieży i zbrodni?
Czemu ludność rosyjska nie obali Putina i jego zauszników?
Czym spowodowana jest niechęć Rosjan do krajów europejskich i Polski?
Jak Rosjanie kultywują historię „zwycięskiej Rosji”?

Doktor Bryc wskazała imperialne, wielkoruskie myślenie Putina, który wywodzi się z czasów pracy w służbach wojskowych KGB i FSB. Powoduje nim chłodna kalkulacja szpiega i chęć pozostawienia po sobie bogactwa w postaci wielkiego, kluczowego w polityce światowej państwa. Rosjanie zawsze budowali bufor pomiędzy sobą a zagrożeniem, które wskazywano na zewnątrz kraju. Obywateli szczuto więc propagandą i zapewnieniami, że wszędzie znajdują się przeciwnicy nienawidzący „miłego i kochanego” państwa ze stolicą w Kijowie. Prelegentka wysnuła też tezę, że Rosja uważa Ukraińców za zdrajców Słowian. Dzieje się tak, ponieważ oba te narody są wyznania prawosławnego, mówią w dużej części tym samym językiem i językami bardzo podobnymi, a Ukraina według braci Rosjan stale odsuwa się, chcąc zbliżyć się do Europy.

Zdjęcie 5. Mgr Marek Kołtun oraz dr Bogusław Kosel podczas wystąpienia prelegenta.

W rosyjskim działaniu widać więc wieloletnie, zakorzenione przekonanie o swojej wielkości, a także nienawiści i wrogości innych narodów wobec Rosjan. Pewne mechanizmy, pozornie irracjonalne, można przewidzieć, znając to tytułowe wielkoruskie DNA.

Magister Jarosław Kociszewski

Ekspert zajmujący się Bliskim Wschodem. Absolwent nauk politycznych na Uniwersytecie w Tel Awiwie (1996 r.) i Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie (2000 r.). Włada biegle językami hebrajskim i angielskim oraz rosyjskim w stopniu podstawowym. Dziennikarz i publicysta, którego obszar zainteresowań to Bliski Wschód oraz Afryka Wschodnia. Wieloletni korespondent polskich mediów z biurem w Izraelu, obsługujący przede wszystkim wydarzenia we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Współpracuje z organizacjami pozarządowymi przy realizacji projektów rozwojowych. Były korespondent mediów polskich na Bliskim Wschodzie, który obserwował m.in. proces pokojowy wraz z towarzyszącymi mu falami niepokojów, konflikty w Libanie, relacje izraelsko-polskie, dwa powstania palestyńskie, Arabską Wiosnę, wojnę domową w Syrii. Współpracuje z Polskim Centrum Pomocy Międzynarodowej przy realizacji projektów rozwojowych, m.in. w Libanie, Etiopii i Ugandzie. Dziennikarz Wirtualnej Polski, przez wiele lat związany też z Polskim Radiem i „Rzeczpospolitą”. Autor reportaży poświęconych m.in. kryzysowi migracyjnemu w Europie. Redaktor naczelny portalu www.new.org.pl. Tworzy sieć wymiany treści we współpracy z mediami w Polsce i za granicą. Członek zarządu Free Range Productions – agencji produkującej podcasty m.in. dla BBC World, Instytutu Adama Mickiewicza, Muzeum Polin, Women In International Security Brussels, MSZ. Ekspert Fundacji Bezpieczeństwa i Rozwoju „Stratpoints”. Uczestniczy w realizacji projektów dotyczących weteranów.

Internet w nowoczesnym konflikcie. Otwarte źródło informacji, dezinformacji oraz walki o serca i umysły

Wykład mgr. Kociszewskiego skupiał się wokół jednego tematu – wojny informacyjnej w internecie prowadzonej równolegle z walką kinetyczną na terenie Ukrainy. Dzisiaj informacja jest bronią i potrafi być tak samo skuteczna jak broń automatyczna. Redaktor poruszył moc rozbrajania propagandy rosyjskiej, skutecznej jeszcze niedawno, bo w 2014 r., przy okazji zajęcia Krymu i uznania niepodległości Republiki Ługańskiej oraz Republiki Donieckiej. Przeprowadzenie przez Rosjan referendum z bronią w ręku na terenach okupowanych rozbrojono żartem, że obwód kaliningradzki zostaje zatem włączony do Republiki Czeskiej. Innym ruchem, który opisał, był North Atlantic Fellas Organization (NAFO) czyli internetowy nurt produkowania memów i wyśmiewania działań rosyjskich za pomocą grafik z wizerunkiem psa rasy Shiba Inu.

Zdjęcie 6. Magister Jarosław Kociszewski prezentuje informacje o ruchu NAFO w internecie.

Kolejnym aspektem, który poruszył prelegent, był biały wywiad jako źródło informacji w nowoczesnym konflikcie. Potwierdził własnym przykładem, że dzięki otwartym źródłom informacji oraz mniej lub bardziej popularnym przeglądarkom można uzyskać bardzo dokładne dane, np. na temat położenia pewnych obiektów na terenie konfliktu i wielu innych. Wojna informacyjna to nowa płaszczyzna konfliktów, która jest równie ważna jak działanie kinetyczne na teatrze walk. Każdy z nas powinien więc uważać na działania informacyjne strony przeciwnej i weryfikować pozyskaną wiedzę, a także wspierać rozbrajanie działań rosyjskich, angażując się np. w takie inicjatywy jak NAFO.

Generał brygady pilot Tomasz Drewniak

Zdjęcie 7. Gen. bryg. pilot Tomasz Drewniak.

Ekspert Fundacji Bezpieczeństwa i Rozwoju „Stratpoints”. W latach 2016-2017 Inspektor Sił Powietrznych w Dowództwie Generalnym Rodzajów Sił Zbrojnych. Doświadczenie praktyczne w dowodzeniu Siłami Powietrznymi na różnych szczeblach zdobywał, piastując m.in. stanowiska: Szefa Zarządu Wojsk Lotniczych – Zastępcy Inspektora Sił Powietrznych, Szefa Wojsk Lotniczych – Zastępcy Szefa Szkolenia Sił Powietrznych, Dowódcy 4 Skrzydła Lotnictwa Szkolnego, Szefa Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego i polskiego przedstawiciela w NATMAC, Dyrektora Międzynarodowych Pokazów Lotniczych w Radomiu (odpowiedzialny za całość przebiegu oraz współpracę z władzami centralnymi i regionalnymi). Brał udział również w misjach zagranicznych, m.in. w Iraku (organizacja lotniska Al Kut; 2004 r.) i w Afganistanie (przygotowanie i organizacja lotniska KAIA Kabul; 2007 r.). Absolwent Akademii Dowódczo-Sztabowej Sił Powietrznych USA (Maxwell, USA), Akademii NATO w Rzymie, Wojskowej Akademii Lotniczej w Monino, Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie i Politechniki Koszalińskiej.

Rosyjska taktyka prowadzenia operacji lotniczych oraz operacji wsparcia dla Ukrainy w Polsce

Ostatnie z wystąpień było ogromną porcją fachowej wiedzy gen. bryg. pilota Tomasza Drewniaka. Zaczął on od przedstawienia sił powietrznych obu stron. Ukraińskie siły – zarówno w przypadku porównywania samolotów, jak i śmigłowców – dysponowały zaledwie około 10% sił rosyjskich. Generał opisał i przedstawił również poszczególne modele maszyn powietrznych działających na teatrze konfliktu.

Zdjęcie 8. Gen. bryg. pilot Tomasz Drewniak porównujący siły powietrzne Rosji i Ukrainy.

Prelegent zaznaczył, że gdyby przed rozpoczęciem konfliktu ktokolwiek zapytał go o starcie powietrzne pomiędzy Rosją a Ukrainą, nie zastanawiałby się, kto wygra, lecz nad tym, czy Ukraina zostanie pokonana w ciągu godzin lub dni. Jednak tak się nie stało – dlaczego? Na to pytanie generał odpowiedział, pokazując nagrania z działania rosyjskich pilotów. Udowodnił, że rosyjscy piloci nie byli przygotowani do regularnej walki powietrznej z wyszkolonym oponentem. Rosyjskie siły przyzwyczajono do latania paradnego, co nie przekłada się na wykonywanie celów postawionych w czasie konfliktu. To poskutkowało tak licznymi zestrzeleniami kremlowskich maszyn przez piechotę oraz środki powietrzne Ukrainy. Generał wskazał też na różnice w ilości wylatanych godzin rocznie pomiędzy pilotami rosyjskimi i ukraińskimi, szkolonymi w stylu zachodnim.

Panel dyskusyjny

Ostatnim elementem konferencji Inwazja Rosji na Ukrainę – ocena konfliktu był panel dyskusyjny wszystkich prelegentów, podczas którego każdy uczestnik mógł zadać pytanie lub poprosić o wypowiedzenie się w jakimś temacie związanym z konfliktem w Ukrainie. Rozszerzyły one wykłady i pozwoliły poruszyć zupełnie nowe tematy dotyczące wojny rosyjsko-ukraińskiej. Oto niektóre z nich:

Jakie są przewidywania prelegentów na zakończenie konfliktu?
Czy Rosja może wybuchnąć od środka i w jakiej perspektywie czasu?
Co musiałoby się stać, żeby zmienić wielkoruskie DNA i sposób myślenia Rosjan?

Zdjęcie 9. Otwarcie panelu dyskusyjnego przez jednego z prelegentów – płk. rez. mgr. Macieja Matysiaka.

Niestety – przy tak ciekawych i posiadających fachową wiedzę gościach nigdy nie uda się odpowiedzieć na wszystkie pytania zgromadzonych uczestników konferencji. Jednak na pewno ta część spotkania poszerzyła jeszcze bardziej wiedzę na temat inwazji Rosji na Ukrainę.

Zdjęcie 10. Zgłaszający się uczestnicy konferencji.

Podsumowanie

Inwazja Rosji na Ukrainę – ocena konfliktu to czwarta konferencja zorganizowana przez Instytut Bezpieczeństwa ANS Gniezno. Jej temat był i nadal jest bardzo aktualny, a na pewno przyczyniła się do poszerzenia wiedzy młodzieży oraz wszystkich innych uczestników spotkania. Prelegenci to śmietanka ekspertów, wypowiadająca się stale w krajowych mediach na temat konfliktu w Ukrainie, więc Instytutowi Bezpieczeństwa udało się zachować poprzeczkę organizowanych wydarzeń na wysokim poziomie. Natomiast obsługujący konferencję studenci po raz kolejny zorganizowali spotkanie z wiedzą dla młodzieży i mieszkańców Gniezna.