15 kwietnia 2021 r. odbyło się spotkanie z dr Jarosławem Stróżykiem – oficerem wywiadu, dyplomatą, generałem brygady sił zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej (w rezerwie), doktorem nauk o bezpieczeństwie w Akademii Obrony Narodowej w Warszawie oraz NATO Defense College w Rzymie.
Pierwsza część spotkania rozpoczęła się o godz. 11.00 i odbyła się za pośrednictwem platformy Facebook na oficjalnym profilu PWSZ Gniezno. Podczas godzinnego wywiadu z dr. Stróżykiem poruszono zagadnienia związane m.in. z rolą służb specjalnych w systemie bezpieczeństwa państwa, znaczeniem pracy analityka bezpieczeństwa, rolą służb wywiadowczych w strukturach NATO, UE, ONZ oraz współpracy międzynarodowych służb specjalnych. Moderatorem wywiadu był dr Krzysztof Danielewicz – dyrektor Instytutu Nauk o Bezpieczeństwie w PWSZ Gniezno.
O godz. 12.00 odbyła się druga część spotkania, którą zorganizowano na platformie Zoom. Miała ona charakter wykładu skierowanego do studentów pierwszego roku kierunku analityka bezpieczeństwa oraz dla osób zainteresowanych tym kierunkiem. Temat wykładu to: „Wywiad. Analiza. Profesjonalizm”.
Kim jest dr Jarosław Stróżyk?
Dr Jarosław Stróżyk uczestniczył w procesie przystąpienia Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego oraz współorganizował w 1999 roku biuro polskiego przedstawiciela wojskowego w kwaterze głównej NATO w Brukseli. W 2010 roku Komitet Wojskowy NATO wybrał go na stanowisko zastępcy dyrektora Zarządu Wywiadu w Kwaterze Głównej w Brukseli, gdzie był współodpowiedzialny m.in. za wysokobudżetowe projekty poprawy skuteczności pozyskiwania rzetelnych informacji w dobie natłoku danych, ich analizy oraz przedstawiania wyników, opinii i ocen m.in. sekretarzowi generalnemu NATO. W latach 2013-2016 był attaché obrony przy Ambasadzie RP w Waszyngtonie. W czasie służby dyplomatycznej prezentował stanowisko RP w Pentagonie oraz Kongresie USA. Aktualnie jest adiunktem Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. Wykładał m.in. w National Defense University w Waszyngtonie, Foreign Service Institute Departamentu Stanu USA w Waszyngtonie, Baltic Defense College w Tartu. Współpracował z Daniel Morgan Academy w Waszyngtonie. Publikował w języku polskim i angielskim w obszarze stosunków międzynarodowych, międzynarodowej współpracy wojskowej oraz współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa, w tym ze strony Rosji. W 2020 roku opublikował monografię pt. „Wybrane problemy międzynarodowej współpracy wywiadowczej. Czy NATO ma wywiad?” (Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego).
Wywiad
W początkowej fazie spotkania kilka słów wprowadzenia wygłosiła Adrianna Rokosik. Następnie głos zabrał moderator spotkania. Dr Krzysztof Danielewicz przywitał zaproszonego gościa, a następnie przedstawił krótką notkę biograficzną dra Stróżyka. Pierwsze pytanie brzmiało: „Jakie są cechy dobrego analityka?” Dr Stróżyk stwierdził, iż w dzisiejszych czasach podstawą jest rzetelna analiza informacji. Zauważył, że cechą priorytetową dobrego analityka jest wytrwałość w swoim fachu. Ważnym aspektem jest również oswojenie się z kwestią tzw. „mrówczej pracy”, czyli dążeniem do uzyskania odpowiedzi na wszelkie nurtujące pytania opracowywanego tematu oraz przygotowanie na dynamiczne zmiany, m.in. obszarów swoich zainteresowań. Jednakże najważniejszą cechą dobrego analityka, według dra Jarosława Stróżyka, jest chęć rozwoju, doskonalenie swoich umiejętności oraz „poszerzanie własnych horyzontów”.
Z tej odpowiedzi narodziło się pytanie o to, jak przeprowadzić proces szkolenia dobrego analityka. Na wstępie generał Stróżyk nawiązał do amerykańskiego systemu szkolenia analityków. Porównał go także do polskich realiów. Można było wywnioskować, że między tymi dwoma systemami jest nieporównywalna różnica. Dr Stróżyk wymienił takie kwestie jak: szkolenia, odpowiednie kursy, wyjazdy do miejsc zainteresowania wywiadowczego, praca w środowisku międzynarodowym w celu kształcenia i zdobywania kompetencji od bardziej doświadczonych analityków. Na koniec rozmówca podkreślił, że ważne jest także szukanie swoich mentorów. Dla młodych ludzi, którzy dopiero zaczynają swoje zawodowe życie, istotnym jest, aby mieli wzór do naśladowania. Prowadzący wywiad również zwrócił uwagę na ten sam aspekt – znalezienia mentora. Podzielił się także swoim doświadczeniem.
Kolejnym poruszonym tematem były zagrożenia międzynarodowe. Prowadzący zapytał, jakie zdaniem generała są najważniejsze zagrożenia dla Polski, na które analitycy powinni zwrócić szczególną uwagę. Generał Stróżyk bez wahania wskazał i jednocześnie podkreślił znaczenie rzetelnej oceny zagrożeń. Dodał też, że z punktu widzenia strony polskiej jednym z najważniejszych, wciąż istniejących zagrożeń dla państwa jest strona rosyjska. Nadmienił również, że w dzisiejszych czasach istotną kwestią jest dezinformacja.
Następnie dr K. Danielewicz zadał pytanie dotyczące zagrożeń ogólnoświatowych, które mogą mieć wpływ na rozwój polskiej gospodarki. W odpowiedzi na ten problem dr Stróżyk nawiązał do zagadnień zagrożeń ekologicznych, mających wpływ na środowisko i ekologię ogólnoświatową, w tym także Polskę. Bezpośrednim wrogiem, który jest w ostatnich czasach wszystkim znany, jest pandemia COVID-19. Ma ona szczególne znaczenie na oddziaływanie gospodarek na globie, jest więc aktualnie najważniejszym zagrożeniem.
Prowadzący poprosił prelegenta o kilka zdań na temat wywiadu NATO (jednocześnie podkreślając, iż większość informacji ma status niejawny). Gość zauważył, że Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego nie posiada własnych służb wywiadowczych, jednak istnieją wspólne struktury analityczne. Według niego bardzo ważną cechą państw członkowskich NATO powinna być umiejętność współpracy, co również potwierdził moderator spotkania, dzieląc się swoim doświadczeniem.
Dr K. Danielewicz w końcowej części wywiadu zapytał o to, jak wygląda współpraca w Unii Europejskiej bądź Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz przed kim są niejawne dokumenty, skoro większość państw należy do ONZ. Generał odpowiedział, że liczba państw członkowskich jest bardzo duża (ponad 190) i w takich warunkach bardzo trudno jest liczyć na zaufanie. Prowadzący zapytał także, jaka jest przyczyna skuteczności Rosji jako jednego państwa w stosunku do organizacji zrzeszającej wiele krajów. Dr Stróżyk zauważył, że rosyjska przewaga wynika konsekwencji i tzw. „postawienia na siłę służb”. Istotną kwestią jest także znaczący wkład w rozwój informatyczny państwa, objawiający się w używaniu środków masowego przekazu typu Facebook czy Twitter do przeprowadzania akcji dezinformacyjnych na szeroką skalę. Ponadto do przyczyn skuteczności Rosji można dodać również fakt, iż państwo to nieustannie nadaje sobie nowe cele, które w większości udaje się zrealizować. Po zakończeniu udzielania odpowiedzi na zadane pytanie zakończyła się pierwsza część spotkania.
Wykład
Druga część odbyła się za pośrednictwem platformy Zoom. Dr Jarosław Stróżyk w trakcie wykładu przedstawił wiele interesujących kwestii. Na początku podjął się przedstawienia zagrożeń dla Polski, Europy i świata. Ponadto uświadomił odbiorcom, jak wygląda tradycyjny cykl wywiadowczy, wielostronna współpraca wywiadowcza oraz sposoby pozyskiwania informacji przez różne służby. Na zakończenie swojego wywodu generał zaprezentował sukcesy i niepowodzenia wywiadu, poprzez błędne oceny zagrożeń – koloryzowanie faktów. Wszystko oparł na przykładzie wybranych wydarzeń, takich jak: rewolucja w Iranie, pucz sierpniowy i rozpad ZSRR, test nuklearny w Indiach, ludobójstwo w Rwandzie oraz atak Al-Kaidy w 2001 r.
Po wykładzie przyszedł moment na zadawanie pytań. Studenci pytali m.in. o możliwość powtórzenia w dzisiejszych czasach czegoś na wzór operacji TRUST; trudności, z jakimi musiał zmagać się generał Stróżyk w trakcie swojej pracy; czy w karierze doktora były momenty nudy? Jakie cechy powinna posiadać osoba publiczna? Jakie tytuły filmów byłyby wartościowe dla przyszłego analityka? Po udzieleniu odpowiedzi przez dr Jarosława Stróżyka spotkanie dobiegło końca.
