Ukraina – Europa – Świat

Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość.

W związku ze zbrojną napaścią Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, która miała miejsce 24 lutego 2022 roku, Prorektor ds. Studenckich – płk rez. dr Krzysztof Danielewicz postanowił zainicjować serię spotkań edukacyjnych z młodzieżą ze szkół ponadgimnazjalnych. Spotkania odbywały się pod hasłem: „Ukraina – Europa – Świat. Przeszłość – Teraźniejszość – Przyszłość.”, prowadził je wykładowca kierunku Analityka Bezpieczeństwa – płk rez. mgr inż. Maciej Matysiak, ekspert ds. bezpieczeństwa narodowego Fundacji Stratpoints. W dniach 7 i 8 marca 2022 roku konferencje odbyły się w:

Zespole Szkół nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich w Swarzędzu
Zespole Szkół w Mogilnie
Zespole Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Trzemesznie

Głównym zamysłem organizowania spotkań z młodzieżą szkolną była odpowiedź na związane z aktualną sytuacją międzynarodową pytania:

jakie zagrożenia dla Polski wiążą się z rosyjską inwazją na Ukrainę?
jak aktualna sytuacja może wpłynąć na życie moje i mojej rodziny?
kiedy skończy się wojna w Ukrainie i jak długo w Polsce możemy odczuwać jej skutki?
w jaki sposób Polska ma radzić sobie z uciekającymi przed wojną uchodźcami?

Zespół Szkół nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich w Swarzędzu

W spotkaniu zorganizowanym 7 marca 2022 roku w ZS w Swarzędzu uczestniczyli dyrektor placówki mgr inż. Przemysław Jankiewicz, wicedyrektor ds. wychowawczych mgr Anna Cichocka-Majchrzak, nauczyciele oraz uczniowie szkoły. Po przedstawieniu delegacji z PSW w Gnieźnie, w której oprócz mgr. inż. Matysiaka znajdował się również prorektor ds. studenckich dr Danielewicz, rozpoczęła się część główna wydarzenia. Maciej Matysiak w sposób syntetyczny wprowadził zgromadzonych w podstawowe informacje dotyczące aktualnej sytuacji w Ukrainie. Po krótkim wstępie zachęcił uczniów i nauczycieli do zadawania pytań, dzielenia się wątpliwościami oraz dyskusji. Pytania związane z konfliktem rosyjsko-ukraińskim, które nurtowały uczniów, miały bardzo szeroki zakres. Dotyczyły m.in.:

wiarygodności informacji dotyczących liczby zabitych rosyjskich żołnierzy,
sposobów organizacji rosyjskich wojsk, w tym dostarczania zaopatrzenia z Rosji na teren Ukrainy,
dezinformacji oraz fake newsów, które pojawiają się w polskich social mediach czy na portalach informacyjnych,
prawdopodobieństwa użycia broni nuklearnej przez Putina,
wpływu rosyjskiej agresji na zjawisko uchodźstwa, polską gospodarkę i potencjał obronny naszego kraju,
• zasadności zakupu nowych czołgów vs. dronów przez polskie siły zbrojne,
• możliwości powszechnego poboru do wojska dla Polaków,
• możliwości przejścia przeszkolenia z umiejętności wojskowych przez ludność cywilną w Polsce bez konieczności wstępowania do armii.

Maciej Matysiak udzielał wyczerpujących odpowiedzi na każde z zadanych pytań, zachęcając i motywując jednocześnie młodzież do podejmowania wszelkich działań, które obniżą ich poziom stresu czy niepokoju, mających źródło w toczącej się za wschodnią granicą Polski wojnie. Zaznaczył, że dla jednych może to oznaczać aktywne angażowanie się w zbiórki i pomoc uchodźcom, a dla innych – pomoc rodzinie albo znajomym w procesie weryfikowania doniesień medialnych, które często są przytłaczające i trudno stwierdzić, czy nie wprowadzają w błąd.

Prelegent zwracał szczególną uwagę na zagrożenie ze strony dezinformacji oraz fake newsów, które płyną z Rosji i mają jedno zadanie – skłócić Polaków starających się pomóc uchodźcom oraz organizujących wiele oddolnych inicjatyw mających na celu wsparcie dla walczących na terenie Ukrainy. Jako przykładem posłużył się głośnym ostatnio przypadkiem „Kasi z Ząbek”.

Tweet dotyczący nieudzielania pomocy Polakom w szpitalach został wrzucony 6 marca i odbił się w mediach szerokim echem. Sprawę szybko skomentowało Ministerstwo Zdrowia, zwracając uwagę na zjawisko tzw. trollingu, czyli celowego zamieszczania kontrowersyjnych, prowokacyjnych, a jednocześnie często nieprawdziwych treści w mediach społecznościowych czy na forach internetowych. Na grafice znajduje się zapis części korespondencji z Twittera dotyczący sprawy „Kasi z Ząbek”. Polacy mogą być pewni, że działający w cyberprzestrzeni realizatorzy polityki Putina będą podejmować wiele działań mających na celu wykorzystanie empatycznej i honorowej postawy naszych rodaków względem Ukraińców. Wzbudzenie antagonistycznych postaw, negatywnych emocji oraz poczucia zagrożenia w pomagających uchodźcom Polakach jest ważnym celem rosyjskich działań propagandowych.

Po udzieleniu odpowiedzi na pytania uczniów oraz kadry dydaktycznej prelegent wraz z prorektorem ds. studenckich przeszli do prezentacji kierunku studiów inżynierskich Analityka Bezpieczeństwa, które stanowią odpowiedź na pojawiające się międzynarodowe zagrożenia bezpieczeństwa. Podkreślono wagę, jaką kadra kadry Instytutu Nauk o Bezpieczeństwie przywiązuje do nauki praktycznych umiejętności takich jak rozpoznanie obrazowe, przeszukiwanie jawnych źródeł informacji czy wystąpienia publiczne. Uczniowie i nauczyciele zostali zaproszeni na Dni Otwarte PSW w Gnieźnie, które odbędą się w kwietniu, aby mogli zapoznać się z ofertą edukacyjną uczelni.

Zespół Szkół w Mogilnie

8 marca 2022 roku płk rez. mgr inż. Maciej Matysiak wraz z płk. rez. dr. Krzysztofem Danielewiczem pojawili się w Zespole Szkół w Mogilnie. W wydarzeniu wzięli także udział goście reprezentujący lokalne władze:

burmistrz Mogilna – Leszek Duszyński,
dyrektor Powiatowego Centrum Oświatowego w Mogilnie – mgr Mariusz Pisuła,
członek Rady Powiatu Mogileńskiego – Jerzy Łaganowski.

Dyrektor ZS w Mogilnie mgr Zbigniew Grzechowski, po przedstawieniu przybyłych gości oraz przedstawicieli PSW w Gnieźnie, zachęcił uczestniczących w wydarzeniu uczniów do zadawania pytań związanych z sytuacją w Ukrainie, mogących przyczynić się do wyjaśnienia wielu wątpliwości. Na wstępie prelegent przedstawił największe atuty kierunku Analityka Bezpieczeństwa – aktualna sytuacja pokazuje, jak bardzo potrzebne są kierunkowo wykształcone osoby mające szerokie pojęcie o sytuacji międzynarodowej oraz praktyczne umiejętności korzystania z narzędzi analitycznych. Prelegent zauważył, że dzisiaj bezpieczny kraj to ten, który ma wykwalifikowanych analityków.

Rozpoczynając część właściwą spotkania edukacyjneg, płk rez. Matysiak zachęcił uczestników do refleksji na temat funkcjonowania społeczeństwa w systemie demokratycznym, w którym obowiązuje wolność słowa oraz w systemie niedemokratycznym, noszącym znamiona reżimu stworzonego przez ludzi takich jak Władimir Putin. W tym miejscu prelegent zwrócił uwagę na szerszy aspekt postrzegania narodu rosyjskiego – na wojnie giną młodzi Rosjanie, którzy są sterroryzowani rozkazami. Nie zawsze chcą być w armii i zabijać Ukraińców. Pamiętać należy jednak, że nic nie usprawiedliwia zbrodni wojennych, dlatego tak bardzo potrzebny jest szerszy kontekst sytuacyjnego areny międzynarodowej. Rosjanie funkcjonują w środowisku izolacji informacyjnej, co wpływa na ich mniejszą świadomość w zakresie sytuacji międzynarodowej.

Uczniowie z ZS w Mogilnie zadawali bardzo trafne pytania, które dotyczyły:

procesu zbliżania się Ukrainy do UE i NATO, co mogło wywołać niezadowolenie Putina – uczeń zadał pytanie: „Czy Putin jest tak zapatrzony w przeszłość, że nie widzi przyszłości?”,
powodów podjęcia przez prezydenta Federacji Rosyjskiej decyzji o napaści zbrojnej na teren niepodległego państwa, jakim jest Ukraina,
możliwości zakończenia wojny przez NATO i UE poprzez zamknięcie przestrzeni powietrznej nad terytorium Ukrainy,
atakowania obiektów cywilnych, które w żaden sposób nie są związane z ukraińskim siłami zbrojnymi, zbrodni popełnianych na ukraińskich cywilach,
niepokoju o bezpieczeństwo Polski pomimo faktu uczestnictwa w Pakcie Północnoatlantyckim,
podejmowanemu przez Rosję działaniu poprzez zarządzanie strachem i terrorem oraz prób rozbicia istniejących sojuszy (NATO, UE, współpracy z USA),
sferą oddziaływania Rosji w internecie – w jaki sposób może ono wpływać na polskie społeczeństwo i jego nastawienie do ukraińskich uchodźców,
realnych szans wojsk Ukrainy na odparcie ataku Rosjan,
działań Rosji wobec Białorusi – powolnego, ale skutecznego uzależniania od taniej ropy, gazu i innych benefitów,
potencjału rozmów ukraińsko-rosyjskich, szczególnie w zakresie wypracowania kompromisu,
możliwych działań światowych przywódców w celu powstrzymania agresji Putina, szczególnie w sytuacji, kiedy Rosja prowadzi narrację „operacji specjalnej”, a nie pełnowymiarową wojnę i wojnę wizerunkową, która ma na celu przedstawienie Rosji jako kraju otwartego na negocjacje,
morale wśród Rosjan – zaufania społecznego do Putina oraz punktu krytycznego, w którym społeczeństwo postanowi demonstrować i powiedzieć „nie” dla jego dalszych działań pomimo grożących za to dotkliwych kar więzienia.

Prelegent uczulił młodzież na problem bezrefleksyjnego porównywania liczby wojsk, sprzętu i uzbrojenia sił zbrojnych Rosji oraz Ukrainy. Ocena ukraińskiego potencjału w oczach rosyjskich specjalistów okazała się błędna – Ukraińcy od 2014 roku powszechnie szkolili się z umiejętności wojskowych. Co więcej, społeczeństwo wytworzyło silną motywację do obrony ojczyzny, a regularne wojsko było w stanie gotowości bojowej od dnia napaści na Krym oraz walk w okolicach Donbasu i Ługańska. Przecenienie możliwości rosyjskiego sprzętu wojskowego w zderzeniu ze słabą infrastrukturą drogową Ukrainy – tutaj prelegent przytoczył problemy z zapewnieniem dostaw broni i amunicji oraz tonącymi w błocie rosyjskimi czołgami – przyczyniło się do dezorganizacji pierwotnego planu natarcia i szybkiego zdobycia Kijowa. Zaskoczenie, a także niewłaściwa ocena rosyjskich strategów wojskowych, przy jednoczesnym wsparciu Ukrainy przez państwa Zachodu, może odwrócić przebieg konfliktu.

Podobnie jak w trakcie wystąpienia w ZS w Swarzędzu, płk Matysiak zachęcił uczniów z ZS w Mogilnie do bycia źródłem racjonalności oraz odpowiedzią na niepokój rodziców i osób starszych, których umiejętności weryfikowania informacji pojawiających się w mediach mogą okazać się niewystarczające.

Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Trzemesznie

Dyrektor ZSOiZ w Trzemesznie mgr Sylwia Liszkowska wraz z wicedyrektor mgrźMarleną Markowską przywitały gości z PSW w Gnieźnie na auli. Uczniowie rozpoczęli wydarzenie od krótkiej prezentacji postaci płk. rez. mgr. inż. Macieja Matysiaka – opisali pokrótce jego doświadczenie oraz karierę zawodową.

Po powitaniu wszystkich obecnych osób prelegent przedstawił aktualną sytuację w Ukrainie oraz bezpośrednio z niej wynikającą konieczność kształcenia analityków gotowych do podejmowania pracy w obszarze bezpieczeństwa państwa. Przed przejściem do części właściwej spotkania podzielił się ze słuchaczami refleksją dotyczącą porządku w Europie i na świecie, starcia demokracji z dyktaturą, wolnością i jej brakiem, poczuciem bezpieczeństwa, a także popełnianiem zbrodni wojennych na Ukraińcach. Prelegent stwierdził, że każdy z nas poniesie koszt wolnej Ukrainy i wolnej Europy, co odczujemy, płacąc więcej za surowce energetyczne czy zakupy spożywcze. Skonkludował w ten sposób koszt wolności i demokracji w obliczu chęci zagarnięcia przez Putina niepodległego kraju. Pułkownik Matysiak zachęcił następnie uczniów do zadawania pytań, podejmowania dyskusji oraz dzielenia się wątpliwościami na forum. Uczniowie przygotowali listę zagadnień, które dotyczyły obszarów:

możliwego wykorzystania broni jądrowej przeciwko Ukrainie,
potencjalnego zagrożenia suwerenności, bezpieczeństwa gospodarczego oraz militarnego państwa polskiego jako kraju graniczącego z ogarniętą wojną Ukrainą, a także możliwego kryzysu migracyjnego spowodowanego dużą liczbą uchodźców z Ukrainy,
skali rosyjskiej dezinformacji oraz fake newsów wycelowanych w jednoczących się dla narodu ukraińskiego Polaków,
długofalowych skutków obecności uchodźców w Polsce,
zasadności powrotu do obowiązkowej służby wojskowej dla młodych Polek i Polaków oraz koniecznych w polskich siłach zbrojnych reform,
prawdopodobnego przebiegu konfliktu oraz orientacyjnego czasu jego trwania,
globalnej roli Chin oraz wsparcia Państwa Środka dla Rosji,
narracji Rosji dotyczącej nazizmu, który rzekomo szerzył się w Ukrainie, wspierany przez NATO, UE i USA,
sprawności rosyjskiej armii po doniesieniach o zablokowaniu rosyjskich żołnierzy w windzie czy licznych akcjach przejęcia sprzętu przez ukraińskich rolników,
odbudowy Ukrainy po stratach zadanych przez Rosję – zarówno materialnych, jak i społecznych.

Pytanie prelegenta do audytorium, które wybrzmiało szczególnie mocno w trakcie spotkania – „czy za cenę taniego paliwa i ciepłej wody w kranie jesteśmy w stanie jako Polacy zgodzić się na zniewoloną Ukrainę pod rządami Władimira Putina?” – można uznać za konkluzję cyklu spotkań z uczniami szkół ponadpodstawowych. Maciej Matysiak zaznaczył, że Ukraińcy nie są dla Polaków zagrożeniem, ale musimy przygotować się jako naród, ponieważ problem uchodźstwa będzie procesem długofalowym i rozłożonym w czasie. Budowanie jedności, ponadnarodowej empatii i sojuszy może wpłynąć pozytywnie zarówno na przyszłość Polski, Ukrainy, jak i całej Europy. Władimir Putin nie przewidział, że agresja militarna na Ukrainę przyczyni się do skrystalizowania więzi w podzielonej wcześniej Unii Europejskiej i Polsce, a postawa obywatelska Polaków wzbudzi podziw całego świata.

Pułkownik Matysiak, kończąc swoje wystąpienie, odwołał się do amerykańskiego powiedzenia: Do your part, co można przetłumaczyć jako „rób, co dla ciebie najlepsze”. Zachęcał każdego do dostrzegania pozytywnych aspektów ponurych i niespokojnych wydarzeń, z którymi przyszło się nam dzisiaj mierzyć. Balans, uśmiech czy otwartość na świat stanowią istotne elementy największej wartości Polski – młodych Polaków.